8ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ

Η εξοικονόμηση ενέργειας στα σχολεία μπορεί να επιτευχθεί μετά από ενεργειακή αναβάθμιση αυτών ή με την κατασκευή νέων βιοκλιματικών κτιρίων. Για την περίπτωση των σχολείων, εκτιμούμε πως ο ενεργειακός σχεδιασμός ή μια ενεργειακή τους αναβάθμιση, μπορεί να λειτουργήσει επιδεικτικά και παραδειγματικά. Ειδικά εφόσον συνδυαστεί με κατάλληλη περιβαλλοντική εκπαίδευση, υπάρχει βάσιμη ελπίδα για αλλαγή αντιλήψεων, στάσης και συμπεριφοράς των μαθητών στα ενεργειακά θέματα σε μια θετική κατεύθυνση. Με την παρούσα εργασία γίνεται διερεύνηση των αντιλήψεων, στάσεων και συμπεριφορών μαθητών και εκπαιδευτικών, καθώς και των παραγόντων που επιδρούν στη διαμόρφωση αυτών, όπως η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Ειδικότερα όμως, η διερεύνηση αφορά τη σημασία και επίδραση της βιωματικής εμπειρίας σε ένα βιοκλιματικό ή ενεργειακά αναβαθμισμένο σχολείο.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε κυρίως μεταξύ εκπαιδευτικών - αλλά και μαθητών - το πρώτο εξάμηνο του 2017 σε Γυμνάσια και Λύκεια της Χαλκιδικής. Έγιναν συζητήσεις μέσω ομάδων εστίασης με εκπαιδευτικούς και διενεργήθηκε έρευνα μέσω ερωτηματολογίων, για εκπαιδευτικούς και μαθητές. Τα δεδομένα αναλύθηκαν στατιστικά και τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν σε μεγάλο βαθμό τις αρχικές ερευνητικές υποθέσεις, που στηρίχτηκαν τόσο σε στοιχεία της σχετικής βιβλιογραφίας όσο και στις προσεγγίσεις των ομάδων εστίασης. Τα βασικά συμπεράσματα συνοψίζονται στο ότι η εμπειρία ενεργειακά αναβαθμισμένου κτιρίου επιδρά στις γνώσεις και αυτές στη συμπεριφορά σε ενεργειακά θέματα. Η περιβαλλοντική εκπαίδευση με εστίαση στην ενέργεια λειτουργεί καταλυτικά στην επιζητούμενη διαμόρφωση αντιλήψεων και στάσεων, αλλά και στην αλλαγή συμπεριφοράς, για την οποία όμως απαιτείται μακρόχρονη, επίμονη και στοχευμένη προσπάθεια. Τα ενεργειακά σχεδιασμένα ή αναβαθμισμένα σχολεία, υπό βασικούς όρους και προϋποθέσεις, έχουν τη δυνατότητα και την προοπτική να λειτουργήσουν επιδεικτικά και να αποτελέσουν παράδειγμα για τις κατοικίες και τα υπόλοιπα κτίρια.

Η παρούσα έρευνα επιδίωξε να διερευνήσει τους παράγοντες που επιδρούν στην ανάπτυξη συνεργασίας μεταξύ σχολείου και οικογένειας στο πλαίσιο του αειφόρου σχολείου. Η έρευνα εφαρμόστηκε στη διάρκεια μιας σχολικής χρονιάς σε ένα δημόσιο νηπιαγωγείο με τη συμμετοχή των τριών εκπαιδευτικών, των μαθητών και των γονέων τους. Η Έρευνα Δράσης ήταν η ερευνητική μέθοδος που επιλέχθηκε για την ερευνητική διαδικασία στο πλαίσιο ενός σχολικού προγράμματος που εστίαζε στην ορθολογική διαχείριση και εξοικονόμηση του πόσιμου νερού. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας έδειξε ότι η βούληση και η στάση των εκπαιδευτικών, η φύση των περιβαλλοντικών προγραμμάτων, η κουλτούρα του σχολείου καθώς και η ίδια η μεθοδολογία της έρευνας δράσης αποτέλεσαν καθοριστικούς παράγοντες που διευκόλυναν ή περιόρισαν τη συνεργασία σχολείου-οικογένειας

Η αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής κρίσης και η αειφορική διαχείριση του περιβάλλοντος αποτελούν μείζονα ζητήματα της σύγχρονης εποχής. Δεδομένου του καθοριστικού ρόλου τόσο της ανθρώπινης συμπεριφοράς στην προστασία του περιβάλλοντος όσο και της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στην διαμόρφωση φιλοπεριβαλλοντικών συμπεριφορών, η συντριπτική πλειοψηφία των πρόσφατων ερευνών στοχεύει στον εντοπισμό των παραγόντων που προωθούν την υιοθέτηση της περιβαλλοντικής συμπεριφοράς στον εκπαιδευτικό τομέα. Στην παρούσα έρευνα αποτυπώνεται η περιβαλλοντική συμπεριφορά των μαθητών/μαθητριών και οι παράγοντες που την επηρεάζουν μέσα στο πλαίσιο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Για την συλλογή των δεδομένων κατασκευάστηκε δομημένο ερωτηματολόγιο και για την επεξεργασία τους χρησιμοποιήθηκαν εφαρμογές της περιγραφικής και επαγωγικής στατιστικής. Εξετάζοντας τις απαντήσεις 408 μαθητών/μαθητριών Λυκείων του νομού Έβρου, τα αποτελέσματα κατέδειξαν αρκετά φιλικές προς το περιβάλλον συμπεριφορές, καθώς και τη θετική επίδραση που έχει η υλοποίηση περιβαλλοντικών προγραμμάτων και το μάθημα «Γεωλογία & Διαχείριση Φυσικών Πόρων» στην υιοθέτηση φιλοπεριβαλλοντικής συμπεριφοράς. Επίσης, διαπιστώθηκε ότι τα κορίτσια εμφανίζουν περισσότερο φιλοπεριβαλλοντική συμπεριφορά συγκριτικά με τα αγόρια.

Το κείμενο αυτό περιγράφει τα αποτελέσματα ποσοτικής εκπαιδευτικής έρευνας που έγινε σε εκπαιδευτικούς κυρίως σχολείων της Δυτικής Αττικής. Στόχος ήταν να διερευνηθεί εάν ο ρόλος του/της διευθυντή/ντριας του Δημοτικού Σχολείου μπορεί να είναι ενισχυτικός, παρεμποδιστικός ή απλά ουδέτερος στο πόσα και τι είδους καινοτόμα Προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων αναλαμβάνει να υλοποιήσει ο/η κάθε εκπαιδευτικός. Η έρευνα αυτή εντάσσεται στην κατηγορία επισκοπήσεων πεδίου. Για την ερευνητική διαδικασία χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο και επιλέχθηκε ως μέθοδος η απλή τυχαία δειγματοληψία, η οποία αποτελεί την στοιχειωδέστερη μορφή δειγματοληψίας κατά πιθανότητα. Για την αξιοπιστία και εγκυρότητα της ανάλυσης χρησιμοποιήθηκαν ο δείκτης εσωτερικής συνέπειας Cronbach’s α (alpha), και ο τύπος πρόβλεψης των δύο μισών των Spearman & Brown. Με τα αποτελέσματα της έρευνας επιτεύχθηκε ο στόχος για την αποτελεσματικότητα του ρόλου του διευθυντή στην επίτευξη των σχολικών προγραμμάτων.

Στην παρούσα εργασία εξετάζονται οι γνώσεις και οι απόψεις μαθητών Β΄ και Γ΄ τάξης Γυμνασίου με σκοπό τη σύνδεση της διατροφικής τους επιλογής και συμπεριφοράς με την κλιματική αλλαγή στο πλαίσιο του θεσμού της θεματικής εβδομάδας που εφαρμόσθηκε στα Γυμνάσια της χώρας. Η ανίχνευση γίνεται με τη χρήση ερωτηματολογίου που περιέχει ερωτήσεις σχετικές με τις διατροφικές τους επιλογές ως προς το οικολογικό αποτύπωμα που αφήνουν, όπως είδος τροφής, καθημερινές συνήθειες, εποχικότητα και εντοπιότητα συγκεκριμένων τροφών. Διερευνάται επίσης ο βαθμός επιρροής μιας φιλοπεριβαλλοντικής συνείδησης στην καταναλωτική τους συμπεριφορά για αγορά τροφίμων. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι διατροφικές επιλογές των μαθητών εμφανίζουν ένα χαμηλό οικολογικό αποτύπωμα που φαίνεται να σχετίζονται και με φιλοπεριβαλλοντική καταναλωτική συμπεριφορά.

Η μείωση της βιοποικιλότητας αποτελεί σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα παγκόσμια περιβαλλοντικά ζητήματα και η προστασία της έχει αναγνωριστεί διεθνώς ως βασική προτεραιότητα. Η παρούσα έρευνα μελετά βασικές γνώσεις, στάσεις και αξίες μαθητών του δημοτικού σχολείου στην περιοχή της Ηπείρου για τα άγρια και απειλούμενα ζώα. Η έρευνα διεξήχθη με τη χρήση ερωτηματολογίου και συμμετείχαν 401 μαθητές ηλικίας 10 έως 12 ετών. Διαπιστώθηκε πως οι μαθητές αν και δεν διακρίνουν σε ικανοποιητικό βαθμό τα απειλούμενα είδη της περιοχής τους, παρόλα αυτά νιώθουν συμπάθεια και φαίνεται ότι θέλουν να τα προστατεύσουν. Οι μαθητές που διαμένουν σε αγροτικές περιοχές γνωρίζουν καλύτερα τα απειλούμενα είδη από εκείνους των αστικών περιοχών, ενδιαφέρονται γι’ αυτά και θέλουν να τα προστατεύσουν, μολονότι σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να κινδυνεύουν από αυτά, είτε οι ίδιοι είτε η περιουσία τους. Τέλος, εμπιστεύονται τρόπους προστασίας που συνδέονται κυρίως με άμεσες παρεμβάσεις (π.χ. απαγορεύσεις) παρά με εκπαιδευτικές/ενημερωτικές διαδικασίες.

Σύμφωνα με έρευνες των τελευταίων ετών, το οικολογικό αποτύπωμα, αποτελεί σημαντικό εκπαιδευτικό εργαλείο που συμβάλλει στη βελτίωση των περιβαλλοντικών προτύπων και οδηγεί στον μετασχηματισμό των υπαρχόντων σχολικών κτιρίων σε «πράσινα» σχολεία. Η παρούσα εργασία έχει στόχο τη διερεύνηση των απόψεων των Διευθυντών Δημοτικών Σχολείων των Νομών Ιωαννίνων και Πρέβεζας, σε θέματα σχετικά με την αειφορία και το οικολογικό αποτύπωμα του σχολείου τους. Για τη συλλογή των στοιχείων της έρευνας χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο, με ερωτήσεις κλειστού τύπου και διχοτομημένες απαντήσεις. Από την ανάλυση των δεδομένων διαπιστώθηκε ότι οι Διευθυντές των σχολείων που συμμετείχαν στην έρευνα, ενδιαφέρονται για το περιβάλλον και τα προβλήματά του, με τους περισσότερους να αναλαμβάνουν δράσεις και πρωτοβουλίες με στόχο την ενεργοποίηση των μαθητών προς την κατεύθυνση της μείωσης του οικολογικού αποτυπώματος του σχολείου τους.