8ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 άρχισε η σταδιακή μετονομασία της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης σε Εκπαίδευση για την Αειφορία (ΕγΑ). Στην Ελλάδα η ορολογία παρέμεινε κυρίως προσκολλημένη στην Π.Ε. Μετά την θεσμοθέτηση της Π.Ε. στη χώρα μας και την έξαρση που παρατηρήθηκε στην εφαρμογή σχετικών προγραμμάτων, κατά την τελευταία τουλάχιστον δεκαετία, παρατηρείται στασιμότητα και υποχώρηση τόσο στο ποσοστό συμμετοχής μαθητών και εκπαιδευτικών, όσο και στη θεματολογία των προγραμμάτων. Στο άρθρο γίνεται μια σύντομη αποτίμηση των 30 χρόνων ΠΕ στην Ελλάδα και διατυπώνονται προτάσεις για το μέλλον της ΠΕ και της ΕγΑ.

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Εκπαίδευση για την Αειφορία, επισκόπηση έρευνας, αποτίμηση

Η συμμετοχή των μαθητών συνιστά μια ενδιαφέρουσα προοπτική για το σύγχρονο σχολείο. Οι μαθητές εξοικειώνονται στον δημοκρατικό τρόπο ζωής και αναπτύσσουν αισθήματα ευθύνης για το σχολείο και την κοινότητα. Τα οφέλη των συμμετοχικών διαδικασιών είναι προφανή στο πλαίσιο μιας εκπαίδευσης που κινείται στο πνεύμα της Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη. Ωστόσο, η συμμετοχή δεν αποτελεί μια εγγενή και αυτονόητη διαδικασία. Οι σχετικές έρευνες δείχνουν ότι συγκεκριμένες αντιλήψεις των μαθητών και των εκπαιδευτικών, η τρέχουσα κουλτούρα του σχολείου και ορισμένα από τα χαρακτηριστικά των μαθησιακών διαδικασιών αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για την ενεργοποίηση της συμμετοχής των μαθητών.

συμμετοχή, αειφόρο σχολείο, ικανότητα δράσης

Στην εργασία αυτή επιχειρείται η διερεύνηση της δυνατότητας ολιστικής διεπιστημονικής εκπαιδευτικής προσέγγισης αντικειμένων του STEM και του HASS ως απάντηση στις περίπλοκες περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Αναφέρονται στοιχεία τα οποία υποστηρίζουν την αναγκαιότητα της διεπιστημονικής προσέγγισης του STEM&HASS και τη σύνδεσή τους με την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση/Εκπαίδευση για το Περιβάλλον και την Αειφορία, καταθέτοντας τη δική μας ερμηνευτική ανάγνωση της χρήσης του περιβάλλοντος ως ένα μονοπάτι για την εκπαίδευση STEM και της συμβολής του HASS στην κατανόηση των αιτιών των πολύπλοκων περιβαλλοντικών ζητημάτων.

STEM, HASS, Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

Οι πρωτογενείς σημαντικές εμπειρίες των παιδιών στη φύση και σε οικείους τόπους της καθημερινής τους ζωής προσελκύουν την προσοχή της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας και της εκπαιδευτικής έρευνας για τις δυνατότητες που προσφέρουν για ενδυνάμωση της σχέσης των παιδιών με το φυσικό περιβάλλον και ενίσχυση της περιβαλλοντικής τους ικανότητας. Οι ‘παιδαγωγικές συναντήσεις’ ανάμεσα σε παιδιά-μαθητές, εκπαιδευτικούς και ερευνητές, και τις διάφορες πέρα-από-τον-άνθρωπο (more-than-human) οντότητες και υλικότητες, ανοίγουν νέους δρόμους στη διδασκαλία και τη μάθηση, κινητοποιώντας τους μαθητές σε νέους τρόπους σκέψης, ύπαρξης και μάθησης. Στην παρούσα εργασία υποστηρίζεται ότι η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στην εποχή του Ανθρωπόκαινου θα πρέπει να στραφεί σε οπτικές και παιδαγωγικές που ενισχύουν τις αλληλεπιδράσεις των παιδιών με το τοπικό φυσικό περιβάλλον τους με βιωματικό και διερευνητικό χαρακτήρα, ενθαρρύνοντάς τα να αναπτύξουν μια αίσθηση του τόπου και μια επίγνωση της θέσης τους μέσα στον κόσμο μέσα από το βίωμα και την αλληλεπίδρασή τους με αυτόν.

Ανθρωπόκαινος εποχή, πρωτογενείς εμπειρίες στη φύση, παιδαγωγικές συναντήσεις, αίσθηση του τόπου, Περιβαλλοντική Εκπαίδευση για την Αειφορία

Σκοπός της παρούσης εργασίας είναι να θέσει ένα αρχικό πλαίσιο συζήτησης για τη δυνατότητα παιδαγωγικής αξιοποίησης της Προφορικής Ιστορίας (ΠΙ) ως μιας διεπιστημονικής θεώρησης και μεθοδολογικής πρότασης στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (ΠΕ)/ Εκπαίδευση για την Αειφορία (ΕΑ). Στην πρώτη ενότητα σκιαγραφείται το θεωρητικό πλαίσιο της προτεινόμενης προσέγγισης. Υποστηρίζεται ότι η ΠΙ, η Ιστορία που γράφεται από τις αφηγήσεις των ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα, αποτελεί ένα προνομιακό πεδίο για την εκπαίδευση γενικά και την ΠΕ/ΕΑ ειδικότερα, καθώς προσφέρει τη δυνατότητα ανάπτυξης μιας βιωματικής σχέσης με το παρελθόν και την τοπική κοινότητα, εμπλέκοντας παιδαγωγικά τους μαθητές σε προβλήματα του τόπου τους. Εξετάζεται ακόμα η έννοια του «τόπου», η οποία καταλαμβάνει κεντρική θέση στην προτεινόμενη προσέγγιση, ως ένα σημείο συνάντησης ανάμεσα στο περιβάλλον και την κοινωνία. Στη δεύτερη ενότητα παρουσιάζεται ένα παράδειγμα παιδαγωγικής υλοποίησης της προτεινόμενης προσέγγισης στο πλαίσιο ενός σχολικού προγράμματος ΠΕ/ΕΑ.

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Εκπαίδευση για την Αειφορία, Προφορική Ιστορία, έννοια του τόπου, σχολικά προγράμματα

Η εργασία αυτή επικεντρώνεται στην ανάδειξη της συμβολής της εκπαίδευσης για την αειφορία σε μαθητές προσχολικής ηλικίας. Κατά τη φάση του σχεδιασμού και της διεξαγωγής του προγράμματος εφαρμόζεται έρευνα δράσης και μελέτη πεδίου, ενώ ως μεθοδολογικά εργαλεία για την επίτευξη μιας ποιοτικής μορφής εκπαίδευσης αξιοποιούνται η κοινωνικοπολιτισμική προσέγγιση στη διδακτική των φυσικών επιστημών, οι νέες τεχνολογίες, η εκπαιδευτική ρομποτική, η μηχανική, οι τέχνες και τα μαθηματικά. Το πλαίσιο έρευνας ολοκληρώνεται με τη διαδικασία αποτίμησης, τη μελέτη της συμμετοχικής και μη παρατήρησης, της χρήσης ερωτηματολογίων και συνεντεύξεων, αλλά και τη διάχυση των μαθησιακών αποτελεσμάτων του έργου.

Αειφορία, Εκπαιδευτική ρομποτική, Εκπαίδευση STEAM

Μεγάλα κομμάτια του πληθυσμού των ανεπτυγμένων κρατών αλλά και ολόκληρα κράτη και περιοχές υπό ανάπτυξη ή του τρίτου κόσμου όπως συνηθίζεται να λέγεται, παρέμεναν και παραμένουν και σήμερα αποκλεισμένα από το δικαίωμα και την απόλαυση μιας σωστής και πλήρους υγιεινής διατροφής. Σε πολλές δε περιπτώσεις βρίσκονται σε κατάσταση ένδειας πείνας και λιμών. Το γεγονός αυτό όπως και της επιβάρυνσης του πλανήτη με τοξικό- μολυσματικό φορτίο από την χρήση χημικών ουσιών για την παραγωγή προϊόντων και τροφής, καταστροφικών για το περιβάλλον,, αλλά και ο βασανισμός των ζώων που προορίζονται για διατροφή, δείχνει πως για το πρόβλημα της επάρκειας τροφής, η οποία παρόλα αυτά παράγεται σε ποσότητες που μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες του ανθρώπινου πληθυσμού παγκοσμίως, άλλοι παράγοντες υπεισέρχονται και καθιστούν το πρόβλημα και της παραγωγής και της διανομής της τροφής μεγάλο και την πείνα ένα άμεσο και σοβαρό κίνδυνο και απειλή για την ζωή σε πολλές περιοχές του πλανήτη. Δείχνουν ότι το ζήτημα της τροφής, της παραγωγής της και της τροφικής επάρκειας είναι τόσο ζήτημα πολιτικής, όσο και ζήτημα Ηθικής.

τροφή, ηθική, ηθική της διατροφής, διανομή, πολιτική, φτώχεια, φυτοφάρμακα, περιβάλλον.