8ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ

Ο Γραμματισμός ως προς το Ωκεάνιο Περιβάλλον ως έννοια ξεκίνησε από τις Η.Π.Α. στις αρχές του 2000 και ορίστηκε ως «η κατανόηση της επίδρασης του ωκεανού στον άνθρωπο καθώς και της επίδρασης του ανθρώπου στον ωκεανό». Οι αρχές και έννοιες του Ωκεάνιου Γραμματισμού είναι πλέον αποδεκτές σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι εγγράμματοι ως προς τον Ωκεανό άνθρωποι, είναι σε θέση να λαμβάνουν εμπεριστατωμένες και υπεύθυνες αποφάσεις ακόμα και για σύνθετα ζητήματα που τους αφορούν, κάτι που καθίσταται επιτακτικά αναγκαίο λόγω των σοβαρών πιέσεων που υφίστανται σήμερα τα θαλάσσια/ωκεάνια οικοσυστήματα. Η παρούσα εργασία έχει ως στόχο την αναλυτική παρουσίαση στην Ελλάδα του Πλαισίου Εφαρμογής του Γραμματισμού ως προς το Ωκεάνιο Περιβάλλον μέσω των βασικών αρχών και θεμελιωδών εννοιών του. Επιπρόσθετα, παρουσιάζονται για πρώτη φορά οι αρχές του Γραμματισμού ειδικά διαμορφωμένες για τη Μεσόγειο Θάλασσα.

Η θάλασσα αποτελεί τον σημαντικότερο πόρο στη Γη και ως εκ τούτου η κατανόηση του ρόλου και της λειτουργίας της θα πρέπει να αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα στο χώρο της εκπαίδευσης. Στόχος της εργασίας είναι να αξιολογήσει τις γνώσεις μαθητών Δημοτικού σε ζητήματα θαλάσσιου περιβάλλοντος, σύμφωνα με το «Πλαίσιο Εφαρμογής του Θαλάσσιου Γραμματισμού» και να εξετάσει πιθανές παρανοήσεις τους. Το δείγμα αποτέλεσαν 359 μαθητές της Δ΄, Ε΄ και Στ΄ τάξης από 5 παράκτιες και μη παράκτιες πόλεις της επικράτειας. Τα ευρήματα αποκάλυψαν περιορισμένο επίπεδο γνώσεων με παρόμοια πρότυπα απαντήσεων μεταξύ των μαθητών των τριών τάξεων τόσο ως προς τις εύκολες όσο και ως προς τις δύσκολες ερωτήσεις, εμφανίζοντας συχνά κοινές παρανοήσεις. Το φύλο και η διαμονή τους σε παράκτια ή μη πόλη δεν έδειξε να επηρεάζει το επίπεδο των γνώσεων τους, ενώ σημαντικό ρόλο φάνηκε να έχει η προσωπική τους εμπλοκή σε προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, καθώς και η αξιοποίηση δομών μη τυπικής εκπαίδευσης, όπως ένα ενυδρείο. Η εργασία καταλήγει με την αναγκαιότητα εκσυγχρονισμού των Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών με απώτερο σκοπό την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται τα εκπαιδευτικά προγράμματα της Μονάδας Εκπαίδευσης του ΕΛΚΕΘΕ που πραγματοποιούνται στην Αθήνα. Μέσω μιας ποικιλίας εκπαιδευτικών προγραμμάτων και δραστηριοτήτων για μαθητικό αλλά και ευρύ κοινό, γίνεται μια σημαντική και συστηματική προσπάθεια στην καλλιέργεια του περιβαλλοντικού και επιστημονικού εγγραμματισμού των μαθητών και των πολιτών στα θέματα της θαλάσσιας επιστήμης και έρευνας.

Το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών διεξάγει επιστημονική και τεχνολογική έρευνα καθώς και διάδοση, πειραματική ανάπτυξη και εφαρμογή των παραγόμενων ερευνητικών αποτελεσμάτων στα πεδία της μελέτης και προστασίας της υδρόσφαιρας, τους οργανισμούς της, την αλληλεπίδρασή της με την ατμόσφαιρα, τις ακτές και τη βαθιά θάλασσα, τις φυσικές, χημικές, βιολογικές και γεωλογικές συνθήκες που επικρατούν και ρυθμίζουν τα παραπάνω συστήματα. Στόχος της συγκεκριμένης εργασίας είναι να παρουσιάσει τη συμβολή του ΕΛΚΕΘΕ Κρήτης στη διάχυση της γνώσης και στην ευαισθητοποίηση των μαθητών αλλά και του ευρύτερου κοινού σε θέματα που σχετίζονται με την υδρόσφαιρα και την προστασία της μέσω διαλέξεων, ημερίδων, σεμιναρίων, στοχευμένων δράσεων, θερινών σχολείων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων που απευθύνονται σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.

«Το ΕΛΚΕΘΕ στη σχολική σας αίθουσα», είναι μια ψηφιακή δράση που αποτελεί ένα νέο και καινοτόμο εκπαιδευτικό εργαλείο για τον περιβαλλοντικό και επιστημονικό γραμματισμό που επιτρέπει σε μαθητές/τριες να έρχονται σε άμεση επαφή με τους επιστήμονες την ώρα της εργασίας τους στο πεδίο, μέσω της τηλεδιάσκεψης. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται η επίδραση της συγκεκριμένης ψηφιακής δράσης ως εργαλείο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης σε 63 μαθητές/τριες δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Η παρούσα εργασία έχει σκοπό να παρουσιάσει τις δράσεις που πραγματοποιήθηκαν από τους μαθητές/τριες της Γ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου Γουρνών Ηρακλείου Κρήτης κατά το σχ. έτος 2015-16, στο πλαίσιο υλοποίησης του προγράμματος Teachers4Europe με τίτλο: «Ταξιδεύω στις θάλασσες της Ευρώπης - Euromarine voyages». Βασικός σκοπός του προγράμματος ήταν να καταστήσει το σχολείο αειφόρο, ικανό να προχωρήσει στη διάπλαση αυτόνομων και ενεργών πολιτών, οι οποίοι είναι περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένοι. Με μέσο την έρευνα, το πείραμα, τη μελέτη στο πεδίο, την ομαδική δουλειά και το παιχνίδι, είχαμε στόχο να ενημερώσουμε και να ευαισθητοποιήσουμε τα παιδιά που συμμετείχαν, αλλά και την τοπική κοινωνία για τους Παγκόσμιους Στόχους της Βιώσιμης Ανάπτυξης και ειδικότερα τον στόχο 14 «Ζωή στο νερό», καθώς και για τους νόμους της Ε.Ε. για την προστασία των θαλασσών. Εφαρμόζοντας το πρόγραμμα οι μαθητές/τριες, συνειδητοποίησαν ότι το περιβάλλον δε γνωρίζει σύνορα κρατών κι ότι είναι σημαντική η συνέργεια και η συμμετοχή όλων, σε μία κοινή προσπάθεια διαφύλαξης του ευρωπαϊκού θαλάσσιου κεφαλαίου.