8ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ

Το έργο Α2UFood στοχεύει σε ένα ολιστικό σύστημα διαχείρισης των υπολειμμάτων τροφίμων που σήμερα καταλήγουν αναξιοποίητα σε χώρους υγειονομικής ταφής. Στο προτεινόμενο σύστημα περιλαμβάνονται όλες οι πτυχές της φιλοσοφίας «μείωσε-επαναχρησιμοποίησε-ανακύκλωσε», δηλαδή η συνολική μείωση των υπολειμμάτων τροφίμων και η αξιοποίηση τόσο του μέρους που μπορεί να αποφευχθεί (π.χ. το γιαούρτι που έληξε και πετάχτηκε γιατί δεν προλάβαμε να το καταναλώσουμε) όσο και του αναπόφευκτου μέρους (π.χ. φλούδες). Έτσι, μέσα από τη διατήρηση των φυσικών πόρων, τη στήριξη του κοινωνικού συνόλου, καθώς και τη δημιουργία νέων αλυσίδων αξιών, το “A2UFood” επιδιώκει την εφαρμογή της Κυκλικής Οικονομίας στην πράξη, προωθεί τους 17 Στόχους της Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ και συμβαδίζει με την προτεινόμενη ισορροπία των πυλώνων της αειφορίας: Κοινωνία-Οικονομία-Περιβάλλον την οποία υποστηρίζει η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση/Εκπαίδευση για την Αειφορία (ΠΕ/ΕΑ).

Σκοπός της εργασίας είναι η παρουσίαση ενός Ευρωπαϊκού Περιβαλλοντικού Προγράμματος Erasmus+ με τίτλο «Για έναν κόσμο πιο πράσινο: αφήστε τα παιδιά να δράσουν». Το έργο σχεδιάστηκε από εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, διήρκησε δύο χρόνια (2015-2017) και συνδέθηκε με τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης. Στόχοι του προγράμματος ήταν η κατανόηση των περιβαλλοντικών, οικονομικών και κοινωνικο-πολιτιστικών προβλημάτων και η εύρεση τρόπων επίλυσής τους, η καλλιέργεια της οικολογικής ευθύνης και η ενθάρρυνση τουεπιχειρηματικού πνεύματος, έτσι ώστε η περιβαλλοντική εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη να αποτελέσει σημαντικό κομμάτι της βασικής εκπαίδευσης των μαθητών. Για την επίτευξη των στόχων τους προγράμματος σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν βιωματικές δράσεις και εφαρμόστηκαν καινοτόμες παιδαγωγικές μέθοδοι, μέσω των οποίων οι μαθητές εξοπλίστηκαν με τις απαραίτητες γνώσεις και ενθαρρύνθηκαν να ενεργήσουν με υπεύθυνο τρόπο για τη διαχείριση του περιβάλλοντος της περιοχής τους με κριτήρια οικολογικής ισορροπίας και αειφορικής ανάπτυξης. Παράλληλα, μέσω της επαφής τους με τοπικές κοινωνίες άλλων χωρών είχαν τη δυνατότητα να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους για διαφορετικούς ευρωπαϊκούς πολιτισμούς και κοινωνίες, και να αναπτύξουν παγκόσμια οικολογική συνείδηση.

Στην εργασία αυτή, περιγράφονται το πλαίσιο, οι εκπαιδευτικοί στόχοι και το περιεχόμενο ενός «Οδηγού δραστηριοτήτων» που δημιουργήθηκε από την ΕΕΠΦ, στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικτύου της «Μαθαίνω για τα Δάση», με τίτλο: «Το Διεθνές Θεματικό Δίκτυο «Μαθαίνω για τα Δάση» και οι 17 Στόχοι για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη». Το υλικό, απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς και μαθητές/τριες του Δικτύου, που υλοποιούν προγράμματα σχετικά με τη θεματική «Δάσος» και επιχειρεί να διευκολύνει τη σύνδεση των εκπαιδευτικών στόχων της εν λόγω θεματικής με τους 17 Στόχους που θέσπισε η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Στον Οδηγό περιέχονται προτάσεις για επιμέρους θεματικές ενότητες και μεθοδολογικές προσεγγίσεις για το σχεδιασμό δραστηριοτήτων και δράσεων που θα μπορούσαν να υλοποιηθούν από τις μαθητικές ομάδες κατά την εκπόνηση προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Δράσεων Εκπαίδευσης για την Αειφορία σε σύνδεση με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών και με τη σχολική ζωή στα σχολεία τους.

Η παρούσα εργασία αφορά τα τρία Διεθνή Δίκτυα Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία, τα οποία είναι εγκεκριμένα από το Υπουργείο Παιδείας και έχουν εθνικό χειριστή εδώ και 25 χρόνια την Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης. Ο σκοπός, οι στόχοι, η μεθοδολογία, το εκπαιδευτικό υλικό και οι οργανωμένες δράσεις των Δικτύων αυτών, καθώς και οι εθνικοί και διεθνείς διαγωνισμοί και βραβεύσεις υιοθετούν τις αρχές και τις αξίες της Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία. Οι εκπαιδευτικοί έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν σε διεθνείς και εθνικές συναντήσεις εργασίας και υποστηρίζονται με βιωματικά θεματικά σεμινάρια, με θερινά σχολεία, καθώς και με κατάλληλα σχεδιασμένο εκπαιδευτικό υλικό. Τα Δίκτυα διαχέονται στο σύνολο των θεματικών περιοχών του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών σε όλες τις βαθμίδες Εκπαίδευσης.

Η εργασία επιχειρεί μια συνοπτική παρουσίαση της ‘επιστήμης των πολιτών’ ως ιδέας και ως πρακτικής. Παραθέτει και συζητά σύντομα ορισμένους από τους βασικούς άξονες που χαρακτηρίζουν το πεδίο σήμερα, κάνοντας ειδική αναφορά στη θεματική επικέντρωση του ενδιαφέροντος πολλών από τις δράσεις και πρωτοβουλίες του σε ζητήματα περιβάλλοντος και στην εκπαιδευτική του διάσταση. Στη συνέχεια, παρουσιάζει το ευρωπαϊκό έργο COS4CLOUD, το οποίο αποτελεί προσπάθεια υλοποίησης του οράματος για μια ανοικτή επιστήμη στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ανοιχτού Νέφους Επιστήμης. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο σκέλος του έργου που αφορά στη σύνδεση της επιστήμης των πολιτών με την περιβαλλοντική εκπαίδευση για την αειφορία στα σχολεία.

Η παρούσα εργασία επιχειρεί να αναδείξει τη συμβολή της εμπειρίας μου στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (Π.Ε.) ή Εκπαίδευση για το Περιβάλλον και την Αειφορία στην υλοποίηση ενός ευρωπαϊκού προγράμματος (Teachers 4 Europe), με θέμα τους πρόσφυγες και υλοποιήθηκε από μαθητές Δ’ τάξης, κατά τη σχολική χρονιά 2015-16. Η πολύχρονη και ενεργή μου ενασχόληση τόσο στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση προγραμμάτων ΠΕ στο σχολείο όσο και η εμπειρία μου ως Υπεύθυνη ΠΕ σε προηγούμενο χρόνο μου παρείχαν τα εφόδια να διαχειριστώ με τους μαθητές μου το θέμα. Οι εικόνες των προσφύγων στα ελληνικά νησιά, τα παιδιά- πρόσφυγες που καταφεύγουν ασυνόδευτα στη χώρα μας, όσοι χάθηκαν στα νερά της Μεσογείου, οι εγκλωβισμένοι ανάμεσα σε αφιλόξενα σύνορα έγιναν αφορμή για προβληματισμό. Επιλέξαμε λοιπόν αυτό το θέμα για να φωτίσουμε κάποιες πτυχές του, να συναισθανθούμε πώς μπορεί να νιώθει ένας πρόσφυγας και να μάθουμε πώς η Ευρώπη αντιμετωπίζει το θέμα του πολέμου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της προσφυγιάς. Ο σχεδιασμός, και η υλοποίηση του προγράμματος στηρίχτηκαν στη φιλοσοφία, στις αρχές και στη μεθοδολογία της Π.Ε.. Το πρόγραμμα διήρκησε 5 μήνες, αποκλειστικά με βιωματικού χαρακτήρα δραστηριότητες, διαθεματικές και συμμετοχικές και ολοκληρώθηκε με την παρουσίασή του στην εκδήλωση λήξης του σχολικού έτους.

Ο φορέας μας έχει από το 2015 ξεκινήσει μια διαδικασία διεθνοποίησης της δράσης του σχεδιάζοντας και υλοποιώντας ένα πρόγραμμα Erasmus+ KA1 για τις Καινοτόμες Παιδαγωγικές Μεθόδους στην Εκπαίδευση Ενηλίκων, το οποίο ολοκληρώθηκε το 2016. Από τα παράγωγα του προγράμματος αυτού είναι μια μικρή έκδοση του ΚΠΕ για τις Καινοτόμες Παιδαγωγικές Μεθόδους. Το 2017-18 το ΚΠΕ υλοποίησε σχέδιο Erasmus+ KA1με θέμα "Διεθνές σχολείο, ανοιχτό σε πρόσφυγες και μετανάστες με παράγωγο μικρό βιβλίο σχετικό,. Το νέο ήδη εγκεκριμένο μας πρόγραμμα έχει τίτλο: «Φύση και πολιτισμός ως εργαλεία για τη διαπολιτισμική εκπαίδευση».

Παράλληλα το 2018-19 έχουμε υλοποιήσει ήδη ένα πρόγραμμα Youth In Action KA105με τίτλο “Precious Plastic” και θέμα την Ανακύκλωση Πλαστικών. Επίσης βρίσκονται σε ανάπτυξη δύο ακόμα ευρωπαϊκά προγράμματα συνεργασίες Erasmus+ KA201 για την καινοτομία και την παραγωγή εκπ/κού υλικού. Πρώτο το Colourful World και δεύτερο το Greenopolis. Στο μεν πρώτο σκοπός είναι η παραγωγή ενός ηλεκτρονικού διαδικτυακού επιμορφωτικού παιχνιδιού, στο δεύτερο η δημιουργία ενός e-book για παιδιά νηπιαγωγείου.

Τα οφέλη από όλες αυτές τις δράσεις είναι πολλαπλά. Καταρχήν η εμπειρία της διεθνούς συμμετοχής, η επιμόρφωση των στελεχών και η γνωριμία με εκπ/κά συστήματα άλλων χωρών. Στη συνέχεια η γνώση νέων εκπαιδευτικών μεθόδων που εμπλουτίζουν τα προγράμματα των ΚΠΕ, η βελτίωση των γλωσσικών μας ικανοτήτων, η προβολή των ΚΠΕ διεθνώς και τέλος ,επίσης πολύ σημαντικό, οι επιχορηγήσεις από την ευρωπαϊκή ένωση.

Ενσωματώνοντας στα προγράμματα και τις δράσεις μας ιδέες από αυτά τα προγράμματα Erasmus+ είμαστε σε διαδικασία περαιτέρω διεθνών συμπράξεων και συνεργασιών.